‘Zachte heelmeesters maken stinkende wonden’. Het is een spreuk waarvan het gebruik me bijna altijd irriteert. Om twee redenen. Ten eerste is de medische technologie er sinds het ontstaan van die spreuk heel wat op vooruitgegaan. Ze dateert wellicht uit de tijd waarin aderlatingen om de mazelen te bestrijden aan een Franse kroonpretendent het leven kostte ; ze dateert zeker van vóór de tijd waarin het handen wassen voor de heelmeesters als standaardprocedure werd ingevoerd. Wat een veel belangrijker effect had op de overlevingskansen na chirurgische ingreep. Ze heeft wellicht ook een voedingsbodem in de vele oorlogen uit het verleden en het ruim gebruik van amputatie in moeilijke omstandigheden. Wat toch niet altijd de beste oplossing was. Mijn grootvader, in de grote oorlog getroffen door een schrapnel, wimpelde de voorgestelde amputatie van zijn arm af, om toch nog zijn stiel als patissier te kunnen voortzetten. En de speculoos die hij, tot in zijn late levensjaren, kneedde met zijn halflamme arm als steun, was de beste van de kust.

Dankzij de technologie evolueren de medische ingrepen in de richting van steeds preciezere ingrepen, met zo weinig mogelijk ‘collateral dammage’. Met zo weinig mogelijk pijnbeleving. De zachte heelmeester wordt de norm. Een typisch voorbeeld is het gebruik van protontherapie, in de behandeling van kanker , waar we in ons land met IBA een wereldleider hebben. Kortom, de technologie heeft deze spreuk ’outdated ‘ gemaakt.

Een tweede reden van irritatie is dat die spreuk te pas en te onpas wordt gebruikt in de opiniewereld om radicale beleidswijzigingen te promoten. Dat hervormingen nodig zijn om de concurrentiekracht van de ondernemingen, de dreigende kost van de vergrijzing en de werking van de arbeidsmarkt aan te pakken, is evident. Maar heel dikwijls wordt veel meer de nadruk op de diepgang van die hervormingen dan op de inhoud ervan gelegd. Zo moeten die hervormingen meestal ‘fundamenteel’ en ‘structureel’ zijn met ‘ingrijpende‘ maatregelen, want al het andere is ‘too little too late’. Daarom het voorstel dit spreekwoord niet meer in die context as such te gebruiken en zich meer en meer op de inhoud van de noodzakelijke hervormingen toe te spitsen. Met duidelijke en concrete voorstellen, met berekening van de effecten in eerste en tweede ronde, of anders gezegd, met een zo correct mogelijke inschatting van de effecten op korte en middellange termijn.

Een meer ludiek voorstel is het updaten van spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen die meestal nog dateren uit de tijd dat de primaire sector bepalend was voor onze welvaartcreaties. Daarom doe ik beroep op de twittercrowd om onder #spreukenmakeover een vernieuwde versie van niet meer aangepaste uitdrukkingen te formuleren.

Zelf zal ik een steentje bijdragen door dagelijks, op twitter, en zolang de voorraad strekt (wat op zich in een tijd van 3D-printing ook al een uitdrukking is die een makeover verdient), een voorstel te doen.

Hier alvast de eerste ‘Zachte heelmeesters maken dankzij de technologie geen stinkende wonden meer. #spreukenmakeover.

Paul Soete – Juni 2014